Yazıyı hazırlayan : Prof Dr Muzaffer Çetingüç Hareket hastalığı, anormal hareket uyaranlarına verilen normal bir rahatsızlık tepkisidir (malady); yani aslında bir hastalık değil semptomdur (1). Hareket hastalığının (motion sickness) havacılıktaki karşılığı olan uçak tutmasının (air sickness) belirtileri; bulantı-kusma, soğuk terleme, ateş basması, sararma, karında rahatsızlık hissi, baş ağrısı, baş dönmesi, esneme, vs’dir. Bu fiziksel semptomlara sersemlik, uyuşukluk, halsizlik, odaklanamama, depresyon gibi bilişsel bozukluklar da eklenebilir. […]

Acil hasta ve yaralılara müdahalede temel ilke, doktorun hastaya ivedilikle gitmesidir. Doktorun hastaya gitmesinin zor olduğu durumlarda ise hastanın hastaneye (doktora) getirilmesi gerekir ve bu amaçla kara, deniz, hava ambulansları kullanılmaktadır. Acil tıpta bu algoritmaya bir basamak daha eklenmiş; doktorun hastaya, hastanın da doktora ulaşamaz olduğu durumlarda, sağlık verilerinin elektronik yoldan iletimi ile saniyeler ve dakikalar içinde etkili tanı ve […]

1 Haziran 1999 gecesi Dallas’tan kalkan American Airlines’ın MD-82 uçağının Arkansas-Little Rock meydanına inmesine saniyeler kala, fırtına ve ön cama gelen yoğun yağmur yüzünden pist görülemez hale gelmişti. Birkaç saniye sonra pisti gören kaptan, 200 ft irtifada yan rüzgârlarla uğraşarak pisti ortalamaya çalıştı. Bu arada yere yakınlık uyarı sistemi (GPWS) 2 kez piste çarpma uyarısı verdi. F/O, kaptana meydan turu […]

Soru-1:  Sivil havacılık sağlık muayenesinde Ishihara testini geçemedim. Daha sonra yapılan birkaç farklı testte ise farklı tanılar aldım. Sivil Havacılık sağlık muayenelerindeki renkli görme ile ilgili gereklilikler nelerdir? Cevap:  Renk körlüğü hiçbir rengin ayırt edilemediği, hastanın çevresindeki her şeyi grinin tonlarında algıladığı durumdan hafif renk görme kusurunun olduğu duruma kadar değişen bir yelpazedeki hastalığı ifade eder. Normal bir insanın renk […]

1 Haziran 1999 gecesi Dallas’tan kalkan American Airlines’ın MD-82 uçağının Arkansas – Little Rock meydanına inmesine saniyeler kala, fırtına ve ön cama gelen yoğun yağmur yüzünden pist görülemez hale gelmişti. Birkaç saniye sonra pisti gören kaptan, 200 ft irtifada yan rüzgârlarla uğraşarak pisti ortalamaya çalıştı. Bu arada yere yakınlık uyarı sistemi 2 kez piste çarpma uyarısı verdi. F/O, kaptana meydan […]

Uçuş korkusu, nüfusun %13.2’sini etkileyen oldukça yaygın bir fobidir. Araştırmalar göstermiştir ki, uçuş korkusu da dahil olmak üzere bir çok özgül fobinin en etkili tedavi şekli davranışçı terapidir. Tedavi uygulamalarının birçoğu, test uçuşları yoluyla maruz kalma (yüzleştirme) yöntemini ve uçuşla ilgili temel bilgilendirmeyi içermektedir. Bazı programlar, yüzleştirme tekniğini uçuş simülatörlerinde yapmaktadır. 1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Etkinliği çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. […]

Durum muhakemesi (Situational Awareness-SA), birçok farklı faktörün birleşiminden oluşan, “herhangi bir zaman aralığında uçağı etkileyen faktörleri algılama, anlama ve tahmin etme yeteneğidir.” Genel kabul gören ilk tanımı Endsley (1988) yapmıştır: “SA, herhangi bir zaman aralığında etrafına göre pilotun iç dünyasıdır.” Bunlar uçak kumandalarından, pencere dışındaki görünümden ve onun duyularından kaynaklanmaktadır. Bireysel beceriler, eğitim, tecrübe, hedefler ve iş yüküne cevap verme […]

Pozitif akselerasyonun fizyolojik etkileri iyi bilinmektedir; ama mizaç üzerine olan enerji, canlılık, gerginlik ve keyif etkileri üzerinde yapılmış araştırma yoktur. Polonya’da yapılan bu çalışmada, UWIST Mood Adjective Check List (UMACL) kullanılarak; santrifüj uçuşundan 2 saat ve 2 dakika önce, 2 dakika ve 30 dakika sonra değerlendirme yapılmıştır. Sonuçlar şöyledir: – Enerji ve canlılık, +GZ’den 2 dak. önce artışa geçip, 30 […]

Retinitis pigmentosa (RP), insanda genetik kökenli olarak körlük yapabilen ve retinadaki fotoreseptör hücrelerinin progresif dejenerasyonu ile karakterize bir hastalıktır ve bir grup kalıtsal göz hastalığına verilen ortak addır. Klinik öykü: 23 yaşında, Amerikan Deniz K. pilot adayı bayan öğrenci. T-34C uçağında 39 saat ve genel havacılık uçaklarında 25 saatlik bir uçuş eğitimini tamamlamış. Pilotaj muayenesinde sol gözünün görmesi, 8/10’dan daha […]

Sportif havacılık, planörler, balonlar, gyroplane’ler ve ultra-hafif hava araçları ile yapılan, ticari amacı olmayan ve çoğunlukla gezip görme amaçlı kişisel uçuşları içerir. Hava aracı özelliğinden dolayı bu tip uçuşlarda meydana gelen kazalar sıklıkla genel havacılık kaza-kırım çalışmalarına dahil edilmemektedir.  Sportif pilotluk ve sportif hafif hava aracı kuralları 2004 yılında FAA tarafından uygulanmaya başlandı ve özel sertifikasyon sınıfları oluşturuldu. Sportif havacılığın […]