17 Aralık 2013 günü saat 11:00 sularında Kara Kuvvetleri Komutanlığına ait S-70 Sikorsky (UH-60) tipi bir helikopter, periyodik bakım sonrası tecrübe uçuşu esnasında Ankara-Konya karayolu Balâ yol ayrımı 1 km güneyinde (Gölbaşı’nın 12 km güneyi), yüksek gerilim hatlarına çarparak düştü; Kara Plt.Bnb. Ahmet Duman, Plt.Ütğm. Emre Acar, Tek.Kd.Bçvş. Erdinç Salkım, Tek.Bçvş. Hüseyin Uluçeşme şehit oldu. S-70 Sikorsky helikopterlerinden envanterde 3 adet vardı; mevcut halen ikiye düşmüş oldu.
Yetkililer, S-70 helikopterlerinde bulunan radarların yeryüzü şekillerini tespit ettiğini, ancak direk, yüksek gerilim hattı gibi yapıları tespit edemediği için yerleşim yerleri üzerinde yapılan eğitimlerin büyük risk taşıdığını aktardı. Kara Havacılık Okul Komutanlığı’nın Isparta’ya taşınması ile ilgili çalışmalar 2 yıldan fazla süredir devam ediyor.
Umur Talu’nun yorumu: “…Sanırım, bu kader’i çizen yine bir “Afyon Sendromu”! Yani tatbikat, teftiÅŸ ve daha üstlere hoÅŸ görünme ve terfi sarmalında; cephaneye girmeyecek olan komutanın o ÅŸartlarda “Girilecek” emri vermesi gibi, uçmayacak olanın “Uçulacak” emri vermesi. Kazadan 4 gün önce bir “yazılı emir” var. Günlük Emir No: 43. Konu: Kış ve Bahar Tatbikatı Hazırlıkları: Normal mesainiz 8-17 olsa da, Ä°kinci bir emre kadar 8-20 çalışacaksınız. Bazı personel pazarları da çalışacak. (Fiilen bu saatlerin 23’ü bulabildiÄŸi biliniyor) Emniyetli çalışın, çok çalışın, rica ederim. Ä°mza Bölük Komutanı Kara Pilot Binbaşı. Bir tercümesi de şöyle: Elde uçabilen helikopter çok kalmadı. O yüzden bakımı yoÄŸunlaÅŸtırın, normal bakım süresini kısaltın, teftiÅŸe, tatbikata yetiÅŸtirin. Neden?
Çünkü komutanın komutanları hesap sorabilir. Dosya, sicil, terfi, tayin vesaire.
Bilenler, görenler diyor ki, O sabah bulutlar yere yapışmıştı. 20-30 metreyi geçmezdi bulut yüksekliÄŸi. Fakat emir var. Kalkıyor helikopter. Normalde “max power check” yani “tam performans kontrolü” olması için, gücünü tam sınayabilmek ve bir sorun çıktığında yeterli irtifada bulunup yeterli iniÅŸ zamanını kazanabilmek için 3 bin feet’e çıkması gerekir, deniyor. Öyle olamıyor, çünkü görüş yok… Kalkıştan sonra daha fazla uçamayacaklarını anlayıp “ölümün beklediÄŸi yer”e iniyor, ardından dönüş için tekrar yükselirken… Biz buna “elim kaza, dört ÅŸehit” diyoruz… O vakit 1-2 soru:
1. Helikopter teknisyenlerine fazla mesai emri var mı?
2. Helikopterin 500 saatlik bakım olarak bilinen periyodik bakımının 3 haftada bitirilmesi emri verildi mi?
3. Tam performans için ne kadar yükselebilmesi gerekiyordu? Neden yükselemedi?
4. O sırada bulut tabanı ne kadardı? Hava şartları müsait miydi?
5. O ÅŸartlara raÄŸmen, elde uçabilir durumda fazla helikopter kalmadığı için mi, bakım süresini sıkıştırmanın yanında, “pilot inisiyatifi egale edilerek”, yani pilotun uçup uçmama kararını uçmayacak komutanın almasıyla mı uçuÅŸ emri çıktı?
6. O saatte Güvercinlik Havaalanı uçuşa açık mıydı?
Dört insanı angaryayla, zorla, sırf büyükler istedi diye kolayca ölüme sürükleyen hangi sorumsuz ama otoriter sistemse… O çocukları kolayca ihtirasa sürükleyen de oydu!” (Habertürk)
Sefa Ä°nan yazıyor: Ä°sminin gizli kalmasını isteyen kaza kırım uzmanından gelen mail: “… Olay günü meteorolojik koÅŸullar açısından uçuÅŸ yapılmasına, tecrübe uçuÅŸuna çıkılmasına engel bir durum yoktur. Aksi durumda hiç bir meydan harekât komutanı ve havacılık birlik komutanı buna izin vermez, uçuÅŸ emrini uygulatmaz… Skorsky S70, veya Askeri tabirle UH-60 tipi helikopterlerinin kuyruk bölgesinde dizayn edilen ve Yatay Stabilize olarak tabir edilen kumanda yüzeyi, sürate duyarlı olarak otomatik hareket özelliÄŸine sahiptir. Gerek arızadan, gerekse malzeme yorgunluÄŸu, isabet alma gibi çeÅŸitli müdahaleler sonucu bu yüzeye kumanda eden actuator’ün iÅŸlevini yitirmesi durumunda balina kuyruÄŸu kadar büyük olan bu aerodinamik parça aÅŸağıya düşerek helikopteri burun üstü aÅŸağıya hareket etmek mecburiyetinde bırakır. Hatta bu parça, helikopterin irtifa ve süratine baÄŸlı olarak, sol yana yatmış U harfi gibi bir profil çizerek tepe üstü yere düşmesine neden olabilmektedir. Bu durumda helikopterin kumanda alması imkânsız hale gelir. Tüm Skorsky pilotlarının bu durumda yapacağı tek ÅŸey kumanda kolunun altındaki mandalı kullanarak yatay stabilatörü manual kullanım haline getirmektir… (Benzer diÄŸer olaylar: 12 Ocak 1995 Hani UH-60 kazası: Yatay stabilize actuator’den isabet alıp düşmüştür; 16 Mart 2012 Afganistan UH-60 helikopter kazası: Düz uçuÅŸta kontrolden çıkıp binaya çarpmıştır.) Bu olayda helikopter TOP test denen yüksek performans testi yani yüksek irtifa testi ihtiyacı olmaması nedeniyle çok yüksek irtifaya çıkmadan test uçuÅŸunu tamamlamış ve dönüş esnasında iken yine irtifasını fazla yükseltmeden uçuÅŸunu sürdürürken yatay stabilizenin otomatik modunun iÅŸlevini yitirdiÄŸi, yere doÄŸru alçalmaya ve sola yatık U profili çizerken tele de çarptığı ilk kanaatini vermektedir…” (www.sefainan.com)
Son Yorumlar